Tylko jak poprawnie o niej mówić i pisać? Na początek warto zapamiętać, że „rzeczpospolita” pochodzi od łacińskiego „res publica” i jest połączeniem (tak zwanym zrostem) dwu wyrazów:rzecz + pospolita = rzeczpospolita Dawniej słowo to odnosiło się do ustroju – republiki – dziś traktowane jest głównie jako nazwa naszego kraju; dlatego też piszemy go wielką literą: Rzeczpospolita Polska. Słowo RZECZPOSPOLITA odmieniać możemy dwojako – tradycyjnie, uwzględniając samodzielność fleksyjną każdego członu (Rzeczpospolita, Rzeczypospolitej, Rzecząpospolitą) lub mniej elegancko (choć też poprawnie), z unieruchomionym pierwszym członem (Rzeczpospolita, Rzeczpospolitej, Rzeczpospolitą). Jak zauważa profesor Mirosław Bańko: „Formy, w których odmianie podlegają oba człony, wydają się odpowiednie w wypowiedziach oficjalnych (przyp. red. także w telewizji), a zwłaszcza podniosłych. Ale w zwyczajnej rozmowie, a także mówiąc o dzienniku Rzeczpospolita, nie popełnimy błędu, odmieniając tylko drugi człon.” Tu moglibyśmy postawić kropkę, ale… w przestrzeni publicznej pojawia się czasem błędna forma mianownika: z literą -y- pomiędzy dwoma członami. Trzeba jednak wyraźnie i stanowczo powiedzieć, że W MIANOWNIKU NIE MA OBOCZNOŚCI I DOPUSZCZALNA JEST TYLKO JEDNA FORMA: RZECZPOLSPOLITA (nie: RZECZyPOSPOLITA). *** Rzeczypospolita! to forma wołacza w odmianie tradycyjnej tego słowa 😉Profesor Jan Miodek – w „Słowniku Ojczyzny Polszczyzny” – zwraca także uwagę na inny błąd w odmianie nazwy naszego kraju. Jak czytamy: „Łacińska forma brzmi Respublica Polona, a nie Polonia (a zatem Polska w tej nazwie to przymiotnik, nie rzeczownik), dlatego poprawne są formy: Rzeczpospolita Polska, Rzeczypospolitej (Rzeczpospolitej) Polskiej, a nie Rzeczypospolitej (Rzeczpospolitej) Polski.”.Warto również zwrócić uwagę na akcent wyrazowy. Tradycyjnie i wzorcowo powiemy RzeczpoSPOlita, akcentując trzecią sylabę od końca (na wzór łacińskiego rePUblika). Ale współczesna norma dopuszcza także akcent na drugiej sylabie od końca, tak jak w większości polskich wyrazów. Błędem zatem nie będzie powiedzenie RzeczpospoLIta Polska, choć na pewno ładniej i mniej pospolicie brzmieć będzie RzeczpoSPOlita Polska. 😊Odmiana w liczbie pojedynczej: M. (kto?/co?) Rzeczpospolita D. (kogo?/czego?) Rzeczypospolitej/Rzeczpospolitej C. (komu?/czemu?) Rzeczypospolitej/Rzeczpospolitej B. (kogo?/co?) Rzeczpospolitą N. (z kim?/z czym?) Rzecząpospolitą/Rzeczpospolitą M. (o kim?/o czym?) Rzeczypospolitej/Rzeczpospolitej W. (o!) Rzeczypospolita/Rzeczpospolita Odmiana w liczbie mnogiej: M. (kto?/co?) Rzeczypospolite/Rzeczpospolite D. (kogo?/czego?) Rzeczypospolitych/Rzeczpospolitych C. (komu?/czemu?) Rzeczompospolitym/Rzeczpospolitym B. (kogo?/co?) Rzeczypospolite/Rzeczpospolite N. (z kim?/z czym?) Rzeczamipospolitymi/Rzeczpospolitymi M. (o kim?/o czym?) Rzeczachpospolitych/Rzeczpospolitych W. (o!) Rzeczypospolite/Rzeczpospolite Opracowała: Katarzyna Łęcka-Rzepnikowska